
การสร้างภูมิคุ้มกันเพื่อป้องกันตัวเองเวลาไปเที่ยวต่างประเทศด้วย ฉีดวัคซีนก่อนไปเที่ยวเป็นเรื่องสำคัญ โดยเฉพาะกับบุคคลากรทางการแพทย์ เป็นการป้องกันไว้ไม่ให้ป่วยสามารถทำงานต่อได้เมื่อกลับมา และ จะได้ไม่เป็นพาหะในการแพร่เชื้อไปสู่ผู้ป่วยที่เราดูแล สำหรับวัคซีนที่ควรได้รับ แบ่งออกเป็นสองกลุ่ม ได้แก่ วัคซีนที่ควรได้รับก่อนการเดินทาง ได้แก่ วัคซีนไข้เหลือง (สำหรับผู้เดินทางไปยังอเมริกาใต้และแอฟริกา) และ วัคซีนที่แนะนำให้นักท่องเที่ยวเลือกใช้ตามความเหมาะสม โดยขึ้นกับประเทศที่ไป พื้นที่ที่เดินทางท่องเที่ยว และฤดูกาล
ข้อแรก
:: การฉีดวัคซีนสำคัญอย่างไร ?
การฉีดวัคซีนถือเป็นการป้องกันโรคที่ดีที่สุดวิธีหนึ่ง เพราะเป็นวิธีที่สะดวก รวดเร็วและปลอดภัย
ข้อสอง
:: สำหรับวัคซีนที่ใช้ในนักท่องเที่ยวมีกี่แบบ ??
วัคซีนที่ใช้ในนักท่องเที่ยว แบ่งเป็น 2 ประเภทหลักๆคือ
1. วัคซีนที่จำเป็นต้องได้รับก่อนการเดินทาง (Required vaccine) เป็นวัคซีนที่ถูกกำหนดว่านักเดินทางจำเป็นต้องได้รับก่อนการเดินทาง ซึ่งเป็นไปตามกฎอนามัยระหว่างประเทศ (WHO IHR) ปัจจุบันมีเพียงชนิดเดียวคือ วัคซีนไข้เหลือง
- ประเทศไหน :: ดินแดนที่มีการระบาดของไข้เหลือง คือประเทศในแถบแอฟริกา และอเมริกาใต้
- ฉีดอย่างไร :: จำเป็นต้องได้รับวัคซีนนี้ก่อนการเดินทางอย่างน้อย 10 วัน
2. วัคซีนที่แนะนำให้ใช้ในนักท่องเที่ยวตามความเหมาะสม
(Recommended vaccine for travelers) วัคซีนในกลุ่มนี้
เป็นวัคซีนที่แนะนำให้ใช้ในนักท่องเที่ยวหรือนักเดินทางบางกลุ่ม/บางคน ตามความเหมาะสม โดยแพทย์จะพิจารณาปัจจัยหลาย ๆ อย่างประกอบกันเช่น ประเทศหรือสถานที่ที่จะไปมีความเสี่ยงในการติดเชื้อมากแค่ไหน ระยะเวลาที่จะไป กิจกรรมที่จะไปทำ วัคซีนในกลุ่มดังกล่าวคือ
•วัคซีนป้องกันโรคไทฟอยด์ (Typhoid vaccine)
- ประเทศไหน :: ประเทศแถบเอเชียใต้ เช่น อินเดีย, เนปาล และ บังกลาเทศ
•วัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า (Rabies vaccine)
- ประเทศไหน :: พื้นที่ห่างไกลในประเทศอินเดีย ประเทศจีน หรือประเทศกำลังพัฒนาอื่น ๆ เนื่องจากเมื่อนักท่องเที่ยวถูกสัตว์กัดแล้ว การหาวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าและ Immunoglobulin ฉีดอาจทำได้ยากมาก
•วัคซีนป้องกันโรคไวรัสตับอักเสบเอ (Hepatitis A vaccine)
ไวรัสตับอักเสบเอเป็นโรคที่ติดต่อโดยการกินอาหารหรือน้ำที่มีการปนเปื้อนไวรัสดังกล่าว
- ประเทศไหน :: ประเทศในทวีปเอเชีย
โดยเฉพาะอย่างยิ่งในแถบเอเชียใต้ และประเทศในทวีปแอฟริกาและอเมริกาใต้
- ฉีดอย่างไร :: ฉีด 2 เข็ม ห่างกัน 6-12 เดือน
•วัคซีนป้องกันโรคไข้กาฬหลังแอ่น (Meningococcal vaccine)
วัคซีนนี้เป็นวัคซีนเฉพาะที่แนะนำให้ใช้ในนักเดินทางนักท่องเที่ยวบางกลุ่มคือ
1. นักเดินทางที่จะไปในทวีปแอฟริกา บริเวณที่เรียกว่า Meningitis belt เช่นประเทศซูดาน ไนจีเรีย เอธิโอเปีย ฯลฯ
2. นักเรียนนักศึกษาไทยที่จะไปศึกษาต่อในประเทศแถบยุโรปและอเมริกา ซึ่งมีข้อกำหนดให้ต้องฉีดวัคซีนชนิดนี้ก่อนไป โดยเฉพาะถ้าต้องไปอยู่ในหอพัก
3. ผู้แสวงบุญที่ประเทศซาอุดิอาระเบีย ซึ่งประเทศซาอุดิอาระเบียกำหนดไว้ว่าทุกคนที่เข้าไปแสวงบุญจำเป็นต้องฉีดวัคซีนนี้ก่อนไป
•วัคซีนป้องกันโรคอหิวาตกโรค (Cholera vaccine)
เป็นวัคซีนที่ไม่แนะนำให้ใช้ในนักท่องเที่ยวโดยทั่วไป เนื่องจากโอกาสที่จะติดเชื้ออหิวาตกโรคระหว่างการเดินทางท่องเที่ยวมีน้อยมาก
- ฉีดอย่างไร :: ประเทศไทยมีวัคซีนป้องกันอหิวาตกโรคชนิดรับประทาน ต้องรับประทานวัคซีน 2 ครั้ง ห่างกัน 1-6 สัปดาห์
•วัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ (Influenza vaccine)
ไข้หวัดใหญ่เป็นโรคที่สามารถพบได้ทุกประเทศทั่วโลกและมีการรณรงค์ให้ฉีดวัคซีนเพื่อป้องกันอยู่แล้ว
- ประเทศไหน ::สำหรับนักเดินทางที่มีแนวโน้มว่าจะต้องเข้าไปในที่ชุมนุมชน หรือในสถานที่แออัด มีคนเป็นจำนวนมาก เช่น ผู้ที่จะไปพิธีแสวงบุญ ผู้จะไปชมกีฬา ไปเที่ยวงานเทศกาลต่าง ๆ สมควรพิจารณาฉีดวัคซีนนี้
ขอขอบคุณเนื้อหาจาก Thai Travel Clinic คณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล
และนายแพทย์สุทธิเจตน์ โสมนัส เเพทย์สาขาเวชศาสตร์ป้องกัน แขนงเวชศาสตร์การเดินทางและท่องเที่ยว
และผู้เขียนเรื่องราว
คุณ สิริ
โรงพยาบาลรามาธิบดี เภสัชกรสาวผู้หลงใหลในการท่องเที่ยว รักการเสาะแสวงหาของอร่อย เมืองไหนสวย ร้านไหนอร่อย ที่นั่นต้องมีเธอ