การสร้างภูมิคุ้มกันเพื่อป้องกันตัวเองเวลาไปเที่ยวต่างประเทศด้วย ฉีดวัคซีนก่อนไปเที่ยวเป็นเรื่องสำคัญ โดยเฉพาะกับบุคคลากรทางการแพทย์ เป็นการป้องกันไว้ไม่ให้ป่วยสามารถทำงานต่อได้เมื่อกลับมา และ จะได้ไม่เป็นพาหะในการแพร่เชื้อไปสู่ผู้ป่วยที่เราดูแล สำหรับวัคซีนที่ควรได้รับ แบ่งออกเป็นสองกลุ่ม ได้แก่ วัคซีนที่ควรได้รับก่อนการเดินทาง ได้แก่ วัคซีนไข้เหลือง (สำหรับผู้เดินทางไปยังอเมริกาใต้และแอฟริกา) และ วัคซีนที่แนะนำให้นักท่องเที่ยวเลือกใช้ตามความเหมาะสม โดยขึ้นกับประเทศที่ไป พื้นที่ที่เดินทางท่องเที่ยว และฤดูกาล

ข้อแรก

:: การฉีดวัคซีนสำคัญอย่างไร ?

การฉีดวัคซีนถือเป็นการป้องกันโรคที่ดีที่สุดวิธีหนึ่ง เพราะเป็นวิธีที่สะดวก รวดเร็วและปลอดภัย

ข้อสอง

:: สำหรับวัคซีนที่ใช้ในนักท่องเที่ยวมีกี่แบบ ??

วัคซีนที่ใช้ในนักท่องเที่ยว แบ่งเป็น 2 ประเภทหลักๆคือ

1. วัคซีนที่จำเป็นต้องได้รับก่อนการเดินทาง (Required vaccine) เป็นวัคซีนที่ถูกกำหนดว่านักเดินทางจำเป็นต้องได้รับก่อนการเดินทาง ซึ่งเป็นไปตามกฎอนามัยระหว่างประเทศ (WHO IHR) ปัจจุบันมีเพียงชนิดเดียวคือ วัคซีนไข้เหลือง

• ประเทศไหน :: ดินแดนที่มีการระบาดของไข้เหลือง คือประเทศในแถบแอฟริกา และอเมริกาใต้
• ฉีดอย่างไร :: จำเป็นต้องได้รับวัคซีนนี้ก่อนการเดินทางอย่างน้อย 10 วัน

2. วัคซีนที่แนะนำให้ใช้ในนักท่องเที่ยวตามความเหมาะสม

(Recommended vaccine for travelers) วัคซีนในกลุ่มนี้

เป็นวัคซีนที่แนะนำให้ใช้ในนักท่องเที่ยวหรือนักเดินทางบางกลุ่ม/บางคน ตามความเหมาะสม โดยแพทย์จะพิจารณาปัจจัยหลาย ๆ อย่างประกอบกันเช่น ประเทศหรือสถานที่ที่จะไปมีความเสี่ยงในการติดเชื้อมากแค่ไหน ระยะเวลาที่จะไป กิจกรรมที่จะไปทำ วัคซีนในกลุ่มดังกล่าวคือ

•วัคซีนป้องกันโรคไทฟอยด์ (Typhoid vaccine)

• ประเทศไหน :: ประเทศแถบเอเชียใต้ เช่น อินเดีย, เนปาล และ บังกลาเทศ

•วัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า (Rabies vaccine)

• ประเทศไหน :: พื้นที่ห่างไกลในประเทศอินเดีย ประเทศจีน หรือประเทศกำลังพัฒนาอื่น ๆ เนื่องจากเมื่อนักท่องเที่ยวถูกสัตว์กัดแล้ว การหาวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าและ Immunoglobulin ฉีดอาจทำได้ยากมาก

•วัคซีนป้องกันโรคไวรัสตับอักเสบเอ (Hepatitis A vaccine)

ไวรัสตับอักเสบเอเป็นโรคที่ติดต่อโดยการกินอาหารหรือน้ำที่มีการปนเปื้อนไวรัสดังกล่าว

• ประเทศไหน :: ประเทศในทวีปเอเชีย

โดยเฉพาะอย่างยิ่งในแถบเอเชียใต้ และประเทศในทวีปแอฟริกาและอเมริกาใต้

• ฉีดอย่างไร :: ฉีด 2 เข็ม ห่างกัน 6-12 เดือน

•วัคซีนป้องกันโรคไข้กาฬหลังแอ่น (Meningococcal vaccine)

วัคซีนนี้เป็นวัคซีนเฉพาะที่แนะนำให้ใช้ในนักเดินทางนักท่องเที่ยวบางกลุ่มคือ

1. นักเดินทางที่จะไปในทวีปแอฟริกา บริเวณที่เรียกว่า Meningitis belt เช่นประเทศซูดาน ไนจีเรีย เอธิโอเปีย ฯลฯ

2. นักเรียนนักศึกษาไทยที่จะไปศึกษาต่อในประเทศแถบยุโรปและอเมริกา ซึ่งมีข้อกำหนดให้ต้องฉีดวัคซีนชนิดนี้ก่อนไป โดยเฉพาะถ้าต้องไปอยู่ในหอพัก

3. ผู้แสวงบุญที่ประเทศซาอุดิอาระเบีย ซึ่งประเทศซาอุดิอาระเบียกำหนดไว้ว่าทุกคนที่เข้าไปแสวงบุญจำเป็นต้องฉีดวัคซีนนี้ก่อนไป

•วัคซีนป้องกันโรคอหิวาตกโรค (Cholera vaccine)

เป็นวัคซีนที่ไม่แนะนำให้ใช้ในนักท่องเที่ยวโดยทั่วไป เนื่องจากโอกาสที่จะติดเชื้ออหิวาตกโรคระหว่างการเดินทางท่องเที่ยวมีน้อยมาก

• ฉีดอย่างไร :: ประเทศไทยมีวัคซีนป้องกันอหิวาตกโรคชนิดรับประทาน ต้องรับประทานวัคซีน 2 ครั้ง ห่างกัน 1-6 สัปดาห์

•วัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ (Influenza vaccine)

ไข้หวัดใหญ่เป็นโรคที่สามารถพบได้ทุกประเทศทั่วโลกและมีการรณรงค์ให้ฉีดวัคซีนเพื่อป้องกันอยู่แล้ว

• ประเทศไหน ::สำหรับนักเดินทางที่มีแนวโน้มว่าจะต้องเข้าไปในที่ชุมนุมชน หรือในสถานที่แออัด มีคนเป็นจำนวนมาก เช่น ผู้ที่จะไปพิธีแสวงบุญ ผู้จะไปชมกีฬา ไปเที่ยวงานเทศกาลต่าง ๆ สมควรพิจารณาฉีดวัคซีนนี้

ขอขอบคุณเนื้อหาจาก Thai Travel Clinic คณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล

และนายแพทย์สุทธิเจตน์ โสมนัส เเพทย์สาขาเวชศาสตร์ป้องกัน แขนงเวชศาสตร์การเดินทางและท่องเที่ยว

และผู้เขียนเรื่องราว
คุณ สิริ
โรงพยาบาลรามาธิบดี เภสัชกรสาวผู้หลงใหลในการท่องเที่ยว รักการเสาะแสวงหาของอร่อย เมืองไหนสวย ร้านไหนอร่อย ที่นั่นต้องมีเธอ